Nieustannie jednym z największych wyzwań dla polskiej branży elektromobilności jest wciąż rozwój infrastruktury ładowania bez której nie możemy mówić o spopularyzowaniu samochodów elektrycznych – to podstawa. Rok 2024 zaczynamy z liczbą prawie 2500 stacji ładowania (69,8% wolnego ładowania AC oraz 30,2% szybkiego ładowania DC), co przekłada się na nieco ponad 6000 ogólnodostępnych punktów ładowania w całej Polsce. To sytuacja znacząco lepsza niż jeszcze kilka lat temu, a dodatkowo czekają nas inwestycje w infrastrukturę ładowania na ok. 1,2 mld PLN współfinansowane ze środków publicznych oraz wiele prywatnych inwestycji operatorów sieci ładowania.
W celu przyspieszenia rozwoju elektromobilności, 13 kwietnia 2024 weszła w życie AFIR (Alternative Fuels Infrastructure Regulation), czyli rozporządzenie dotyczące implementacji infrastruktury paliw alternatywnych. AFIR zastępuje Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/94/UE z dnia 22 października 2014 r. w sprawie rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych. Nowe regulacje nakazują krajom członkowskim instalację infrastruktury ładowania wzdłuż korytarzy drogowych sieci TEN-T (w Polsce przy drogach ekspresowych i autostradach). AFIR obowiązywać będzie we wszystkich krajach Unii Europejskiej, co sprawi że podróżowanie stanie się łatwiejsze.
Cele rozporządzenia AFIR
Celem AFIR jest przede wszystkim osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku, na co spory wpływ ma zmniejszenie zużycia paliw kopalnych w transporcie oraz zwiększenie udziału paliw alternatywnych i zwiększenie dostępu do infrastruktury paliw alternatywnych.
Obecnie ocenia się, że transport emituje prawie 25% gazów cieplarnianych w Unii Europejskiej, z czego aż 71% generują samochody. Prognozuje się, że lepszy dostęp do infrastruktury ładowania oraz ułatwienie dostępu do usługi ładowania pozwolą zwiększyć udział samochodów osobowych oraz samochodów ciężarowych napędzanych paliwami alternatywnymi, a w efekcie – osiągnąć założony cel neutralności klimatycznej.
AFIR wprowadza regulacje dotyczące infrastruktury przy kluczowych trasach na terenie Unii Europejskiej, tj. TEN-T (ang. Trans-European Transport Network, pol. Transeuropejska Sieć Transportowa). Układ ten obejmuje:
- sieć bazową, stanowiącą podstawę rozwoju sieci transportowej,
- sieć kompleksową, zapewniającą dostępność i łączność wszystkich regionów Unii.
Łączna długość TEN-T w Polsce to 7501 kilometrów, przy czym sieć bazowa stanowi 3812 kilometrów, a sieć kompleksowa (zwana też komplementarną) to 3689 kilometrów. GDDKiA zaprezentowało w 2023 roku plan na rozmieszczenie stacji ładowania dla pojazdów osobowych oraz ciężarowych, umiejscowionych wzdłuż głównych, istniejących już szlaków komunikacyjnych.
Założenia rozporządzenia AFIR
Jeżeli chodzi o transport drogowy, to na drogach głównych w sieci bazowej TEN-T (transeuropejska sieć transportowa) do końca 2025 roku mają znajdować się strefy ładowania w odległości co 60 kilometrów po obu stronach trasy dla samochodów osobowych i ciężarowych poniżej 3,5 tony. Moc każdej ze stref ładowania ma wynosić co najmniej 400 kW, przy czym w strefie ładowania ma być obecny minimum jeden punkt ładowania o mocy przynajmniej 150 kW – szybka stacja ładowania DC. Dwa lata później, bo do końca 2027 roku, w każdej strefie ładowania moc ma wynosić przynajmniej 600 kW, z minimum dwoma punktami ładowania DC (każdy z mocną przynajmniej 150 kW). Analogicznie, huby ładowania wzdłuż trasy TEN-T mają być rozmieszczone co 120 kilometrów dla pojazdów ciężarowych elektrycznych powyżej 3,5 tony – do końca 2025 roku.
Jednak rozporządzenie Parlamentu Europejskiego dotyczy także innych kwestii. Nowa infrastruktura AFIR musi spełniać także inne wytyczne, zapewniające rozwój elektromobilności:
- właściciel stacji ładowania funkcjonujących na nowych przepisach musi jasno informować o możliwych wariantach płatności za korzystanie z urządzenia;
- stacja ładowania musi umożliwiać doraźne ładowanie samochodu elektrycznego;
- koniecznie jest dostosowanie stacji ładowania do płatności za pomocą karty płatniczej dla urządzeń o mocy powyżej 50 kW – nie można wymagać wtedy od kierowców posiadania specjalnych aplikacji czy nietypowych kart.
Kolejną kwestią jest wytyczna dotycząca mocy publicznych stref ładowania w konkretnym kraju. Liczbę można wyliczyć, korzystając z następującego wskaźnika: 1,3 kW przypadające na każde auto elektryczne oraz 0,8 kW na pojazdy hybrydowe typu plug-in. W Polsce przełoży się to na wymóg zwiększenia ogólnodostępnej mocy w 2025 roku prawie o połowę. To sporo – czeka nas zatem dość intensywny okres zmian.
Terminy wprowadzania AFIR
Terminy wprowadzania AFIR dla poszczególnych sektorów – tzn. dla pojazdów osobowych elektrycznych i ciężarowych elektrycznych, przedstawia poniższa tabela:
Co zyskają kierowcy UE dzięki AFIR?
Kierowcy samochodów elektrycznych w Uni Europejskiej z pewnością zyskają lepszy dostęp do infrastruktury ładowania wzdłuż sieci TEN-T. Rozporządzenie dotyczące infrastruktury pozytywnie wpłynie także na płatności – operatorzy punktów ładowania nie będą mogli już wymagać posiadania specjalnych aplikacji, które czasem niepotrzebnie mnożyły się w telefonach kierowców. Trzeba jednak zwrócić uwagę, iż ten przywilej nie będzie dotyczyć osób korzystających ze stacji ładowania o mocy poniżej 50 kW.