Przegląd instalacji elektrycznej
Okresowy przegląd instalacji elektrycznej odgrywa ważną rolę dla zapewniania sprawności użytkowanych urządzeń elektrycznych, ale przede wszystkim jest gwarancją zapewnienia bezpieczeństwa pod względem zagrożeń pożarowych. Wykonywanie okresowych przeglądów instalacji elektrycznej nie są w zakresie dobrowolności właściciela obiektów budowlanych, ale wynika z przepisów polskiego prawa.
Jak często należy wykonać przegląd instalacji elektrycznej?
Obowiązek okresowego przeglądu instalacji elektrycznej wynika z prawa budowlanego (art.62), który wskazuje, iż obiekty budowlane w czasie użytkowania powinny być poddawane co najmniej raz na 5 lat kontroli stanu technicznego oraz przydatności użytkowej, uwzględniając przy tym również estetykę budynku i jego otoczenia. Obowiązek ten ciąży na właścicielach lub zarządcy danego obiektu. Tytułowy przegląd nie jest obowiązkowy dla właścicieli domów jednorodzinnych. Przeglądem instalacji elektrycznej objęte są również obiekty przeznaczenia zagrodowego oraz letniskowego, oraz wszystkie obiekty wymienione w art. 29, ust.1- Prawa budowlanego.
Zgodnie z przepisami prawa budowlanego przegląd instalacji elektrycznej powinno wykonywać się co najmniej raz na 5 lat, przy czym należy zauważyć, iż stosując termin „co najmniej raz na (…)” nie oznacza, że przegląd taki wykonywany jest raz na 5 lat. Wpływ na częstość wykonywania przeglądu instalacji elektrycznej ma wiele czynników. Można do nich zaliczyć m. in. „wiek” instalacji elektrycznej, narażenie instalacji elektrycznej na działanie czynników zewnętrznych, przeznaczenie obiektu budowlanego, a także otrzymane wyniki z poprzedniej kontroli.
Zalecane okresy pomiarów eksploatacyjnych urządzeń i instalacji elektrycznych
Dla podanych poniżej przypadków, w których w zależności od warunków środowiskowych może wystąpić większe ryzyko eksploatacji urządzeń i instalacji elektrycznych, mogą być wymagane krótsze okresy przeglądów instalacji elektrycznej. Do nich w szczególności należą miejsca pracy, lokalizacje lub pomieszczenia, w których występuje ryzyko porażenia elektrycznego, pożaru lub wybuchu spowodowanego degradacją; miejsca pracy lub pomieszczenia, w których znajdują się instalacje zarówno niskiego jak i wysokiego napięcia; obiekty komunalne; tereny budowy; instalacje bezpieczeństwa (np. oświetlenia awaryjnego) oraz miejsca, w których jest używany sprzęt przenośny.
| Rodzaj pomieszczenia | Okres pomiędzy kolejnymi sprawdzaniami | |
| skuteczności ochrony przeciwporażeniowej (nie rzadziej niż co) |
pomiar rezystancji izolacji instalacji (nie rzadziej niż co) |
|
| O wyziewach żrących | 1 rok | 1 rok |
| Zagrożonych wybuchem | 1 rok | 1 rok |
| Otwarta przestrzeń | 1 rok | 5 lat |
| Wilgotne i bardzo wilgotne (o wilgotności wzgl. 75 – 100%) | 1 rok | 5 lat |
| Gorące (temp. powyżej 35ºC) | 1 rok | 5 lat |
| Zagrożone pożarem | 5 lat | 1 rok |
| Stwarzające zagrożenie dla ludzi (ZL I, ZL II, ZL III) | 5 lat | 1 rok |
| Zapylone | 5 lat | 5 lat |
| Pozostałe nie wymienione | 5 lat | 5 lat |
Skróty:
- ZL I – budynki użyteczności publicznej lub ich części, w których mogą przebywać ludzie w grupach ponad 50 osób;
- ZL II – budynki lub ich części przeznaczone do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się;
- ZL III – szkoły, domy studenckie, internaty, budynki biurowe, hotele, ośrodki zdrowia, przychodnie lekarskie, sanatoria, lokale handlowo-usługowe, w których może przebywać do 50 osób, koszary i inne podobne.
Wzór protokołu przeglądu instalacji elektrycznej
Podejmowane czynności wynikające z przepisów prawnych, wymagają potwierdzenia realizacji. W protokole powinny bezwzględnie znaleźć się takie informacje jak:
- dane firmy wykonującej pomiary;
- nazwę, miejsce zainstalowania oraz dane znamionowe badanych instalacji, aparatów, urządzeń
i obwodów; - rodzaj wykonywanych pomiarów i prób;
- dane (imię i nazwisko) osoby wykonującej pomiary;
- termin wykonywanych prób i pomiarów;
- wykaz użytych urządzeń oraz ich numery identyfikacyjne;
- tabelaryczne przedstawienie otrzymanych wyników z pomiarów oraz ich ocena;
- szkice rozmieszczonych instalacji, urządzeń, aparatów i obwodów;
- informacje o warunkach przeprowadzenia pomiarów (istotne dane przy pomiarach uziemień);
- wnioski i zalecenia wynikające z wykonanych pomiarów.
Na czym polega przegląd instalacji elektrycznej?
Przegląd instalacji elektrycznej można podzielić na dwa etapy. Pierwszy etap to tzw. oględziny instalacji, kolejny to czynności związane z wykonywaniem prób i pomiarów instalacji elektrycznej przy użyciu specjalistycznej aparatury pomiarowej. Szczegółowy przebieg i zakres oględzin instalacji elektrycznej niskiego napięcia określa Polska Norma PN-HD 60364-6:2008. Oględziny instalacji elektrycznych i piorunochronnych – to badanie instalacji elektrycznej za pomocą wszelkich zmysłów (bez użycia mierników i próbników), a więc pełna kontrola organoleptyczna, w celu sprawdzenia poprawności doboru i montażu.
Oględziny należy wykonać przed przystąpieniem do pomiarów i prób, zazwyczaj przy wyłączonej instalacji elektrycznej.
1. Oględziny instalacji elektrycznej
Zakres oględzin zależy od potrzeb obiektu, jego przeznaczenia oraz wyposażenia. Zalecane jest sprawdzić co najmniej:
- sposób ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym;
- występowanie przegród ogniowych oraz innych środków zapobiegających rozproszeniu się ognia oraz ochrona przed
- możliwymi skutkami działania wysokich temperatur;
- dobór i ustawienie urządzeń zabezpieczających i sygnalizacyjnych;
- dobór przewodów z uwagi na spadek napięć i obciążalność prądową;
- prawidłowe rozmieszczenie oraz dobór właściwych urządzeń do odłączania izolacyjnego oraz łączenia;
- dobór urządzeń i zabezpieczeń z uwzględnieniem działania czynników zewnętrznych;
- prawidłowość oznaczeń przewodów neutralnych oraz ochronnych;
- przyłączeń łączników jednobiegunowych do przewodów fazowych;
- występowanie napisów, oznaczeń, schematów informacyjnych i ostrzegawczych;
- poprawność połączeń przewodów;
- dostęp do urządzeń umożliwiających komfortową obsługę, identyfikację oraz konserwację instalacji.
2. Rodzaje pomiarów elektrycznych
Zakres prób i pomiarów instalacji elektrycznej przy wykonywaniu przeglądu okresowego jest identyczny jak przegląd przy sprawdzeniu odbiorczym. Dzięki takim badaniom można ocenić stan i gotowość do pracy instalacji. Wykonując przegląd należy mieć na uwadze również sprawdzenie dokumentacji technicznej pod względem zgodność z wymaganiami przepisami krajowymi oraz normami. W zakresie wykonywania prób i pomiarów instalacji elektrycznej powinno się znaleźć:
- pomiar ciągłość przewodów (czynnych oraz ochronnych);
- pomiar rezystencja izolacji instalacji elektrycznej;
- sprawdzenie ochrony za pomoc SELV, PELV lub separacji elektrycznej;
- pomiar rezystancji/impedancji podłóg i ścian;
- wykonanie impedancji pętli zwarciowej i sprawdzenie samoczynnego wyłączania zasilania;
- sprawdzenie ochrony uzupełniającej;
- sprawdzenie biegunowości;
- sprawdzenie kolejności faz;
- wykonanie prób funkcjonalnych i operacyjnych;
- sprawdzenie spadku napięć.
Ważna w powyższym zapisie jest kolejność wykonania tych czynności, nie jest ona przypadkowa. Zaleca się wykonywać czynności prób i pomiarów według powyższej kolejności, ponieważ jeżeli wynik którejś z prób jest niezadowalający (mamy podejrzenie wystąpienia np. błędu pomiarowego lub uszkodzenia instalacji), wówczas próbę tę należy wykonać powtórnie, po usunięciu uszkodzenia. Jeśli istnieje domniemanie, że wynik poprzedzającej próby ma wpływ na otrzymany rezultat- również należy wykonać ją powtórnie, według kolejności.