Rozwój elektromobilności w Polsce postępuje dynamicznie. Z roku na rok przybywa samochodów elektrycznych, a za tym trendem musi nadążać infrastruktura ładowania. Coraz częściej pojawia się pytanie: czy wspólna stacja ładowania dla mieszkańców budynku wielorodzinnego to dobry pomysł? Odpowiedź nie jest jednoznaczna. W tym artykule przeanalizujemy nie tylko formalne wymogi prawne, w tym konieczność uzyskania ekspertyzy dopuszczalności instalacji, ale także praktyczne, techniczne i organizacyjne konsekwencje.
Co mówi ustawa? Wniosek, zgoda i ekspertyza
Zgodnie z art. 12b ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych (Dz.U. z 2024 r. poz. 1289), każda osoba posiadająca tytuł prawny do lokalu mieszkalnego i stanowisko postojowe do wyłącznego użytku może złożyć wniosek o zgodę na instalację punktu ładowania. Dotyczy to budynków, w których liczba samodzielnych lokali mieszkalnych przekracza trzy. Wniosek taki składa się do zarządu wspólnoty lub spółdzielni.
Kluczowe znaczenie ma tutaj ust. 4 art. 12b, który nakłada na zarząd obowiązek zlecenia ekspertyzy dopuszczalności instalacji punktu ładowania, chyba że zarząd uzna, że nie jest ona wymagana. Ekspertyzę wykonuje się w terminie 30 dni od złożenia wniosku, a jej wynik udostępnia się wnioskodawcy.
To właśnie na podstawie tej ekspertyzy zarząd może odmówić zgody na instalację stacji, jeśli wynika z niej, że przedsięwzięcie jest technicznie niemożliwe.
Co obejmuje ekspertyza?
Ekspertyza techniczna, o której mowa w ustawie, ma na celu ocenę:
- czy stan techniczny instalacji elektrycznej budynku pozwala na przyłączenie punktu ładowania,
- czy rezerwa mocy przyłączeniowej jest wystarczająca,
- czy planowana lokalizacja nie narusza przepisów przeciwpożarowych i budowlanych,
- czy projektowany system nie stwarza zagrożeń dla użytkowników.
W praktyce, dla wspólnej stacji ładowania dla kilku lub kilkunastu mieszkańców, ekspertyza musi dodatkowo uwzględniać kwestie takie jak:
- rozdział mocy i priorytety ładowania,
- możliwość zainstalowania układów pomiarowych dla rozliczeń indywidualnych,
- wymogi zabezpieczeń nadprądowych i RCD,
- integracja z systemem zarządzania energii budynku (jeśli występuje).
Plusy wspólnej stacji ładowania
- Niższy koszt jednostkowy – zakup jednej stacji wielowyjściowej może być tańszy niż kilka wallboxów.
- Optymalizacja mocy – system może rozdzielać dostępną moc przyłączeniową pomiędzy użytkowników.
- Estetyka i porządek – jedno zorganizowane miejsce ładowania zamiast wielu kabli i puszek.
- Ułatwienia formalne – jedna ekspertyza, jeden projekt, jedno zgłoszenie budowlane.
Minus wspólnej stacji ładowania
- Podział kosztów i odpowiedzialności – problematyczne przy wspólnej inwestycji wielu mieszkańców.
- Zarządzanie – kto odpowiada za serwis, rozliczenia, awarie?
- Spory mieszkańców – o dostępność, kolejność, priorytety.
- Ryzyko techniczne – awaria jednej jednostki może uniemożliwić ładowanie wszystkim.
- Zależność od operatora – przy stacji ogólnodostępnej zewnętrzny operator może narzucić ceny.
Alternatywa: indywidualne ładowarki
Indywidualny wallbox przy miejscu postojowym to rozwiązanie, które zapewnia:
- pełną kontrolę nad ładowaniem,
- brak konieczności dzielenia się zasobem,
- proste rozliczenie energii przez podlicznik lub licznik dedykowany,
- mniejsze ryzyko konfliktów.
Wadą jest natomiast konieczność uzyskania osobnej ekspertyzy i zgody zarządu dla każdego mieszkańca.
Praktyczne rekomendacje
- Zacznij od audytu energetycznego budynku – określ dostępną moc i stan instalacji.
- Zorganizuj spotkanie informacyjne z mieszkańcami – ustal zainteresowanie i liczbę potencjalnych użytkowników.
- Wybierz model:
- wspólna stacja z zarządzaniem przez wspólnotę,
- indywidualne ładowarki,
- stacja komercyjna zewnętrznego operatora.
- Zleć ekspertyzę u uprawnionego inżyniera elektryka.
- Zadbaj o formalności – zgoda zarządu, zgłoszenie budowlane, ewentualna zmiana planu zarządzania nieruchomością.
Czy warto?
Wspólna stacja ładowania to dobre rozwiązanie w przypadku nowoczesnych wspólnot, w których mieszkańcy są zaangażowani, mają spójny interes i są gotowi wspólnie pokryć koszty. Przy dobrze zorganizowanym zarządzie i sprawnym systemie rozliczeń, korzyści mogą przewyższyć trudności.
W starszych budynkach, o ograniczonej mocy przyłączeniowej i przy rozproszonym własnościowo parkingu, rozważenia wymaga raczej model hybrydowy – z ogólnodostępnym punktem oraz możliwością podłączenia indywidualnych ładowarek.
Podsumowanie
Obowiązek ekspertyzy to nie formalność, lecz istotne narzędzie oceny możliwości technicznych. Wspólna stacja ładowania może być efektywna i wygodna, ale wymaga zgodnej współpracy, jasnych zasad i profesjonalnej obsługi. Dla wielu wspólnot indywidualne podejście będzie prostsze w realizacji. Ostateczny wybór powinien wynikać z lokalnych uwarunkowań, planów inwestycyjnych i gotowości mieszkańców do współpracy.