W erze transformacji energetycznej i dynamicznego wzrostu znaczenia elektromobilności, zmienia się nie tylko struktura rynku motoryzacyjnego, ale również obowiązki ciążące na inwestorach, projektantach oraz zarządcach nieruchomości. Ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych, a konkretnie jej art. 12a, wprowadza nowe wymogi dotyczące infrastruktury ładowania pojazdów elektrycznych. Choć treść przepisu wydaje się klarowna, praktyczna interpretacja i wdrożenie może budzić pytania. W tym artykule, w duchu archetypu mędrca, rozwiewamy wątpliwości i pomagamy zrozumieć, jak działać zgodnie z literą prawa i duchem nadchodzących zmian.
Czym jest art. 12a ustawy o elektromobilności?
Artykuł 12a ust. 1 ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych (Dz.U. z 2024 r. poz. 1289) nakłada obowiązek zapewnienia infrastruktury ładowania w przypadku budowy lub przebudowy:
- budynków niemieszkalnych,
- posiadających więcej niż 10 miejsc parkingowych,
- znajdujących się na działkach objętych pozwoleniem na budowę lub zgłoszeniem robót budowlanych.
Zgodnie z tym przepisem, inwestor zobowiązany jest:
- zainstalować co najmniej jeden punkt ładowania,
- przygotować kanały na przewody i kable elektryczne umożliwiające instalację jednego punktu ładowania na każde 5 miejsc postojowych.
Przykład: w przypadku budowy parkingu na 30 miejsc, należy:
- zainstalować 1 działający punkt ładowania,
- przygotować kanały techniczne pod co najmniej 6 punktów ładowania.
Kogo dotyczy przepis?
To pytanie pojawia się najczęściej. Czy obowiązek dotyczy tylko inwestorów komercyjnych? Odpowiedź brzmi: nie. Przepis obejmuje każdego inwestora realizującego budynek niemieszkalny, bez względu na to, czy prowadzi działalność gospodarczą. Może być to jednostka samorządu, fundacja, wspólnota mieszkaniowa, osoba fizyczna.
Decydujący jest charakter budynku (niemieszkalny) i liczba miejsc postojowych.
Co oznacza „punkt ładowania”?
Ustawa definiuje punkt ładowania jako urządzenie umożliwiające ładowanie pojedynczego pojazdu elektrycznego. W praktyce najczęściej mowa o tzw. wallboxie o mocy od 3,7 kW do 22 kW. Wymagana jest zgodność z normami technicznymi oraz możliwość podłączenia do sieci elektroenergetycznej.
Jak wygląda praktyczna realizacja obowiązku?
1. Etap projektowania:
- Należy przewidzieć miejsce montażu przynajmniej jednego punktu ładowania.
- W projekcie budowlanym powinny zostać uwięzione kanały techniczne (peszle, rury, przepusty) umożliwiające bezkolizyjne doprowadzenie kabli z rozdzielnicy do stanowisk parkingowych (1 na 5).
2. Etap wykonawczy:
- Zainstalować 1 punkt ładowania i przygotować infrastrukturę pod kolejne (na 30 miejsc – 6 stanowisk).
- Przygotowanie infrastruktury nie oznacza konieczności fizycznego montowania ładowarek, ale stworzenia możliwości ich łatwego podłączenia.
3. Dokumentacja:
- Konieczność potwierdzenia spełnienia wymogu np. przez projektanta, nadzór budowlany lub notatkę w dzienniku budowy.
Czy inwestor może być zwolniony z obowiązku?
Prawo nie przewiduje prostego mechanizmu wyłączenia. Wyjątkiem mogą być przypadki:
- braku technicznej możliwości podłączenia do sieci elektroenergetycznej (co musi być potwierdzone ekspertyzą),
- niewielkiej skali przebudowy (choć to wymaga interpretacji indywidualnej).
Dlaczego ustawodawca wprowadził ten obowiązek?
Ustawodawca kieruje się logiką transformacji energetycznej oraz dążeniem do neutralności klimatycznej. Punkty ładowania w budynkach niemieszkalnych to:
- ułatwienie dostępu do ładowania pojazdów służbowych,
- element promocji elektromobilności,
- zmniejszenie emisyjności transportu.
Dzięki wymogowi dotyczącemu kanałów technicznych, przyszli użytkownicy nie będą musieli dokonywać kosztownych przeróbek budynku w celu instalacji ładowarek.
Rekomendacje dla inwestorów: jak działać zgodnie z przepisami?
1. Analiza na etapie koncepcji:
Rozpoczynając projekt, warto już na etapie koncepcji skonsultować liczbę miejsc postojowych oraz warunki przyłączenia do sieci elektroenergetycznej.
2. Projekt budowlany:
Upewnij się, że dokumentacja projektowa zawiera:
- przynajmniej jeden działający punkt ładowania,
- przewidziane kanały techniczne (przypadki bez ich uwzględnienia mogą być kwestionowane przy odbiorze).
3. Kontakt z operatorem sieci:
Sprawdź, czy istnieje możliwość zapewnienia mocy dla punktu ładowania. Zwykle 11–22 kW to optymalne rozwiązania dla biurowców i parkingów komercyjnych.
4. Dobór technologii:
Nie warto wybierać najtańszego sprzętu. Lepsze będą rozwiązania z komunikacją OCPP, zdalnym zarządzaniem i opcją integracji z systemem BMS.
Konsekwencje braku realizacji obowiązku
Brak spełnienia wymogu może skutkować:
- problemami przy odbiorze budynku,
- koniecznością kosztownej przebudowy infrastruktury parkingowej,
- odpowiedzialnością administracyjną (np. na poziomie nadzoru budowlanego),
- utrudnieniami w wynajmie/sprzedaży lokali (coraz więcej najemców oczekuje dostępu do ładowarek EV).
Podsumowanie: świadome planowanie to klucz do zgodności z prawem i przyszłości
Choć nowe wymogi ustawowe mogą wydawać się kolejnym formalizmem, warto spojrzeć na nie przez pryzmat zmieniającego się świata. Elektromobilność przestaje być niszą. Punkty ładowania to nie tylko przymus, ale realna wartość dodana do nieruchomości i element nowoczesnej polityki energetycznej.
Inwestorzy, którzy działają z wyprzedzeniem, nie tylko unikają problemów prawnych, ale budują przewagę konkurencyjną. W duchu mędrca warto postrzegać obowiązek nie jako przeszkodę, ale jako drogowskaz ku bardziej zrównoważonemu, funkcjonalnemu i przyszłościowemu budownictwu.
Jeśli masz pytania dotyczące praktycznego zastosowania przepisów, interpretacji technicznej czy doboru rozwiązań – zapraszamy do kontaktu. Jesteśmy po to, by dzielić się wiedzą i wspierać rozwój odpowiedzialnej infrastruktury.